ျမိဳခမိစာေပခရီး ၁

ရတနာေျမ (ဖါးကန္႔) သုိ႔ စာေပခရီး          

စာေပေကာ္မတီမွ ရတနာေျမ (ဖါးကန္႔) သုိ႔ ခရီးစဥ္ေရးဆြဲျပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုမွပဲ ထြက္ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ရတနာေျမသို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ (ႏွစ္) ရပ္ရွိသည္။

၁။ ျမိဳခမိစာေပ ေရရွည္လုပ္ငန္းအတြက္ ‘ပေဒသာပင္’ (Foundation) တစ္ခုေပၚလာေရးႏွင့္

၂။ ျမိဳခမိစာေပႏွင့္ယဥ္ေက်းမွဳလုပ္ငန္းသုံး ‘ကြန္္ပ်ဴတာ’ တစ္လုံးရရွိေရးတုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

          ဖါးကန္႔သို႔ရန္္ကုန္မွ (၁၆.၂.၂၀၁၁) ေန႔ထြက္လာၾကရာ (၁၈.၂.၂၀၁၁) ေန႔ နံနက္ ၁၁ နာရီတြင္ေရာက္သြားၾကသည္။

ညေမွာင္ေမွာင္တြင္ ခ်စ္သူကုိ ရွာၾကသည္

           

         ပကတိသေဘာမွာ ‘ဥရုေခ်ာင္း’ ေရက ၾကည္လင္ေအးျမစြာ စီးဆင္းေနရမည္ပါ။ ငါ့ဝမ္းပူဆာမေနသာေသာ လူမ်ားရဲ့ ေမႊေႏွာက္မွဳေၾကာင့္ ‘ဥရုေခ်ာင္း’ ေရက မုိးတြင္းအညာေရကဲ့သုိ႔ ေႏွာက္က်ိပတ္ခ်ာလည္ေနရ၏။ တစ္ခါတစ္ရံေသာ္မွလည္း ေအးျမၾကည္လင္ခြင့္ မရခဲ့ရွာပါ။ ထုိထက္မက ေလာဘၾကီးေသာ ကုမၸဏီၾကီးမ်ားက ေခ်ာင္းေၾကာင္းကုိ ဖီဆန္ပိတ္ဆုိ႔ထားမွဳေၾကာင့္ ပုံမွန္မစီးဆင္းရဘဲ ေတြ႔ကရာမွ ေဖါက္ထြင္းလာရသည္။

          ထုိ႔ေၾကာင့္မ်ားလားမသိ ဥရုေခ်ာင္းက ‘သည္းခံျခင္း’ အတုိင္းအတာတစ္ခုကုိ ေက်ာ္လြန္ျပီး အခ်ိန္အခါမဟုတ္ ေဒါဟုန္ျပင္းထန္ေလေသာအခါ အျပစ္မဲ့ ဆင္းရဲသားမ်ား အုိးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ကာ ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ရသည္ဟု ဆုိ၏။

          ၾကည့္လုိက္စမ္း ေရမေဆးရွာသမားမ်ားဟု ဆုိၾက၏။  ေဘးအိတ္ကုိယ္စီ၊ ေခါက္တံကုိယ္စီႏွင့္ ေျမစာပုံမ်ားတြင္ ဟုိမွသည္မွ ပ်ားပန္းခတ္မွ် ေခါက္တုံသြားလာလွဳပ္ရွားေနၾကသည္။ တစ္ေန႔တြင္ ‘ေလာပန္းၾကီး’ ျဖစ္ရမည္ဟု အားခဲထားပုံရသည္။ တခ်ိဳ႕က သနားစရာပါ၊ မိမိလာရာလမ္း ေပ်ာက္သြားျပီး စမ္းတဝါးဝါး ရွိေနၾက၏။

          ဖါးကန္႔ေဒသညရွဳခင္းက တီဗြီဖန္သားျပင္တြင္ လွ်ပ္တျပက္ေပၚလာတတ္ေသာ ႏိုင္ငံျခားရပ္ နယူးေယာခ္ျမိဳ႕ရွဳခင္းႏွင့္ တူလွ၏။ ညေမွာင္ေမွာင္တြင္ ပုိးစုုန္းၾကဴးကေလးမ်ား ခ်စ္သူကုိရွာၾကသည့္ႏွယ္.. မွိတ္တုတ္မွိတ္တုတ္ႏွင့္ ၾကည္ႏူးစရာတမ်ိဳးျဖစ္ေနေပသည္။

ျမိဳခမိစာေပအလုပ္ရုံေဆြးေႏြးပဲြ

၂၂.၂.၂၀၁၁ ေန႔။

          ဖါးကန္႔ေဒသ၊ ျမိဳခမိနာေရးကူညီမွဳအသင္း။ ဂုဏ္ယူစရာအေဆာက္အဦးသစ္ ‘ေမွာ္စီစာ’ တြင္ ျမိဳခမိစာေပ အလုပ္ရုံေဆြးေႏြးပဲြကုိ က်င္္းပၾကသည္။ ဖါးကန္႔ေဒသ ေမွာ္အသီးသီးမွ ဖိတ္ၾကားထားေသာ ျမိဳခမိမ်ား စုံညီစြာ တက္ေရာက္ၾကသည္။

          သဘာပတိအျဖစ္ ဦးေအာင္ေက်ာ္စိန္၊ ဦးရန္ေအာင္ႏွင့္ ဦးေက်ာ္ျမတုိ႔ေဆာင္ရြက္ၾကျပီး အစီစဥ္မွဴးမွာ ဦးမ်ိဳးသိန္းထြန္းျဖစ္သည္။ အစီစဥ္အရ သဘာပတိၾကီး မိန္႔ခြန္္းေျပာအျပီးတြင္ ျမိဳခမိစာေပအဖြဲ႕ဝင္ ဆရာေထြးသာျဖဴမွ ျမိဳခမိ စာေပလုပ္ငန္းျဖစ္ေသာ သင္ရိုးေရးဆြဲေရး မွဳၾကိဳေက်ာင္းစီမံကိန္းႏွင့္ ေႏြရာသီသင္ၾကားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိလည္းေကာင္း၊ ဆရာထင္းေအာင္မွ ျမိဳခမိစာေပ စာေရးနည္းလမ္းညႊန္ႏွင့္ ျမိဳခမိစာေပ ‘ပေဒသာပင္’ စုိက္ထူေရးစီမံခ်က္တုိ႔ကုိ ရွင္းလင္းတင္ျပသည္။

ျမိဳခမိစာေပ စာေရးနည္းလမ္းညႊန္ (Orthography Guidelines)

         

          ျမိဳခမိစာေပ အကၡရာမ်ားကုိ ျမိဳခမိမ်ိဳးႏြယ္ခဲြမ်ား၏ ‘ေဒသိယ ’ စကားလုံးမ်ားအား အေျခခံျပဳလုပ္ထားပါသည္။ ျမိဳခမိတုိ႔၏ ေသာ့ခ်က္စကား (Keyword) မ်ားကုိ ဗဟုိျပဳမိတ္ဆက္၍ ျမိဳခမိဖတ္စာ (Primer) ကုိ ၁၉၉၇ တြင္ အသံအနိမ္႔အျမင့္ သေကၤတမ်ား ထည့္၍ ျပဳစုထုတ္ေဝခဲ့ပါသည္။

          ထုိစာအုပ္မ်ားျဖင့္ ျမိဳခမိမ်ားၾကားသုိ႔ ကြင္းဆင္းျပီး စမ္းသပ္သင္ၾကားၾကရာ အသံအနိမ့္အျမင့္ ထြက္ဆုိမွဳ ျငင္းခုံစရာမ်ား ရွိလာပါသည္။ တခ်ိဳ႕ကအသံသေကၤတမ်ားမသံုးဘဲ ဝါက်ကုိလုိက္၍ ဖတ္ၾကလွ်င္ အသံမွန္ကုိ ရရွိႏုိင္သည္ဟု ယူဆအၾကံေပးၾကပါသည္။

          ထုိ႔ေၾကာင့္ ၂၀၀၃၊ ေမလတြင္ ခရစ္ေတာ္၏အသင္းေတာ္ဘုရားေက်ာင္း (ေက်ာက္ေတာ္) ၌ အသံသေကၤတကိစၥေဆြးေႏြးဆုံးျဖတ္ၾကျပီး ၂၀၀၄၊ ဇြန္လတြင္ စာေရးဆရာသင္တန္း (Writer Workshop) ရန္ကုန္တြင္ F.T.L ပညာရွင္မ်ားအကူအညီျဖင့္ အသံအနိမ့္အျမင့္သေကၤတမ်ားကုိ ျဖဳတ္၍ ဖတ္စာအုပ္ (Primer) အသစ္ကုိ ျပင္ဆင္ျပဳစုခဲ့ၾကပါသည္။ ထုိဖတ္စာအုပ္ကုိ ျပဌာန္း၍ ဆရာျဖစ္သင္တန္း၊ စာေရးဆရာသင္တန္းမ်ားျပဳလုပ္ကာ သင္ၾကားသင္ယူမွဳမ်ားကုိ က်ယ္ျပန္္႔စြာေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါသည္။

          သုိ႔ရာတြင္တခ်ိဳ႕စကားလုံးမ်ားမွာ စာလုံးေပါင္းတူေသာ္လည္း အသံအနိမ့္အျမင့္ကြဲျပီး အဓိပၸါယ္လည္းကြဲျပားသည္ကုိေတြ႔၍ ျငင္းခုံစရာမ်ားျဖစ္လာျပန္သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာလတြင္ ျပန္လည္သုံးသပ္ျခင္း (Evaluation) အလုပ္ရုံေဆြးေႏြးပဲြ (ရန္ကုန္) ၌ F.T.L မွစာေပပညာရွင္မ်ား၏ အၾကံျပဳခ်က္ကုုိယူ၍ ဤစာေရးနည္း (Orthography Guidelines) စာအုပ္ကုိ ျပင္ဆင္ျပဳစုၾကပါသည္။

          ဤစာေရးနည္းလမ္းညႊန္သည္ ျပီးျပည့္စုံႏုိင္မည္မဟုတ္ေသးေသာ္လည္း တစ္စုံတစ္ခုေသာ အတုိင္းအတာတြင္ မိမိတုိ႔ ျမိဳခမိစာေပေရးသားျခင္း၊ ဖတ္ျခင္း၌  အဆင္ေျပႏုိင္လိမ့္မည္ဟုယုံၾကည္ပါသည္။

          စာေပဟူသည္ ရာေပါင္းမ်ားစြာကုိ ျဖတ္းသန္းအခ်ိန္ယူ၍ လုပ္ေဆာင္ရေသာလုပ္ငန္းျဖစ္သျဖင့္ ေနာင္တြင္ မိမိတုိ႔လူမ်ိဳးထဲမွ စာေပပညာရွင္ (Linguist) မ်ားေမြးထုတ္၍ ေကာင္းသည္ထက္ေကာင္းေအာင္ ျပဳျပင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၾကမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဤလမ္းညႊန္စာအုပ္ကုိ အသုံးျပဳျပီး ေရးသားၾကပါ၊ အၾကံဥာဏ္မ်ားေပးၾကပါဟု တုိက္တြန္းလုိက္ရပါသည္။

စာေရးနည္းလမ္းညႊန္ျပဳစုေရးအဖြဲ႔

ျမိဳခမိစာေပေကာ္မတီ

ရွင္သန္ေသာ ျမိဳခမိစာေပ (living Literature)

          

          လူမ်ိဳးႏွင့္စာေပ၊ စာေပႏွင့္လူမ်ိဳးသည္ တသီးတျခားစီမဟုတ္ၾကကုန္။ ခဲြျခား၍မရစေကာင္း၊ စကားရွိလွ်င္ စာရွိရမည္။ စာေပမရွိက လူမ်ိဳးေပ်ာက္မည္။ စာေပျမင့္မွ လူမ်ိဳးတင့္မည္။

          ၁၉၆၇ တြင္ လူငယ္မ်ားကုိ ဦးေဆာင္၍ ေက်ာင္းဆရာလွပန္းေအာင္က ဆရာဦးထြန္းလွိဳင္ (ဆန္စက္ပုိင္ရွင္ ဦးထြန္းဝင္းညီ) ႏွင့္ ျမိဳခမိေဝါဟာရမ်ား ကုိစုေဆာင္းခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၇၀ တြင္ ဦေမာင္နီေအာင္၊ ဦးဘေအာင္ (မီးေက်ာင္းသုိက္)၊ ဦးစံသာေက်ာ္တုိ႔ကုိ ဆရာသိပၸံဘေထြးက ျမန္မာအကၡရာျဖင့္ ျမိဳခမိစာေပကုိ တီတြင္ေပးခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ တြင္ ဆရာဦးဂေရာင္ဖုန္ႏွင့့္ ဦးစံသာေက်ာ္တုိ႔က ျမိဳခမိအကၡရာဗ်ဥ္းတြဲ၊ သရတြဲမ်ားကုိ ယူလာခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ အေၾကာင္းအမိ်ဳးမိ်ဳးေၾကာင့္ ထုိစာမ်ားမတြင္က်ယ္ခဲ့ၾကပါ။

          ၁၉၉၇ တြင္ ပလက္ဝျမိဳ႕စာရင္းစစ္မွဴး ဦးေက်ာ္သာေအာင္ စုေဆာင္းထားေသာ “ျမိဳခမိစာမကုန္” (Keywords) မ်ားကုိ အေျခခံ၍ စာေပပညာရွင္ Dr. Kenneth Greggerson က ယခုလက္ရွိျမိဳခမိစာေပကုိ တီတြင္ေပးခဲ့ပါသည္။

          ယခုအခါ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ပလက္ဝျမိဳ႕နယ္အပါအဝင္ ေက်ာက္ေတာ္ျမိဳ႕နယ္၊ ပုဏၰားကၽြန္းျမိဳ႕နယ္၊ ေပါက္ေတာျမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္မ်ား၌ က်ယ္ျပန္႔စြာသင္ၾကားသင္ယူမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ ကခ်င္ ဖါးကန္႔ေဒသတြင္လည္း တစ္ၾကိမ္ ႏွစ္ၾကိမ္သင္ၾကားေပးခဲ့ျပီးျဖစ္ပါသည္။

          ထုိ႕ေၾကာင့္ ဤေန႔ျမိဳခမိစာေပသည္ ဗုဒၶဘာသာအပါအဝင္ ဂုိဏ္းေပါင္းစုံ၊ ေဒသေပါင္းစုံက လက္ခံသင္ယူေသာ “ရွင္သန္ေသာ အမိ်ဳးသားစာေပ (Living Literature)  ျဖစ္လာပါသည္။

                                                                       ထင္းေအာင္ (ေက်ာက္ေတာ္) 

ေျပာင္းတင္လမ္းက ေဝဒနာႏွင့္ အျခားရသစာစုမ်ားမွ